ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΡΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟ

Το εξωτερικό δημόσιο χρέος της Ελλάδας εκτοξεύτηκε από το 100% του ΑΕΠ το 2007 στο  170% το 2011. Έπεσε προσωρινά το 2012 λόγω του κουρέματος από τους δανειστές και μείωση του επιτοκίου δανεισμού και ξανανέβηκε το 2013 φτάνοντας το 175% του ΑΕΠ Και όλα αυτά παρά την μείωση δαπανών και την αύξηση στην φορολογία.

Το πρόβλημα βρίσκεται στις αγκυλώσεις της ελληνικής οικονομίας κάτι το οποίο οφείλει να ρυθμίσει η ελληνική κυβέρνηση προχωρώντας σε ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές.

Από την άλλη πλευρά, η ρύθμιση του χρέους έχει να κάνει με την οικονομική πολιτική  της  ευρωζώνης.

Η λύση του προβλήματος χρέους της Ελλάδος βρίσκεται στην ανάπτυξη. Μια μικρή αύξηση του ποσοστού οικονομικής ανάπτυξης θα λύσει το πρόβλημα του χρέους.

Για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του χρέους δεν είναι απαραίτητο να μειωθεί. Αρκεί να βρίσκεται σε σταθερά καθοδική πορεία ως ποσοστό του ΑΕΠ.

Η αλλαγή στην σχέση χρέους προς ΑΕΠ εξαρτάται από τέσσερεις παράγοντες

Το υπάρχον χρέος προς ΑΕΠ

Το πρωτογενές πλεόνασμα (πριν την πληρωμή τόκων)

Το επιτόκιο του χρέους

Και το ποσοστό ανάπτυξης

Στην παρούσα περίπτωση το χρέος είναι μεγάλο αλλά το επιτόκιο χαμηλό Οι τιμές των άλλων δυο παραγόντων επηρεάζουν. (θετικά ή αρνητικά) . ισόποσα το αποτέλεσμα.

Μέχρι το 2009 το ποσοστό (αριθμητικής) ανάπτυξης της Ελλάδας ήταν υψηλότερο από αυτό της  ευρωζώνης. Ακολούθησαν 6 χρόνια ύφεσης όπου το αριθμητικό ποσοστό έπεσε περισσότερο από 25%. Αλλά ακόμα και αν τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων είναι μηδενικά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να έχουν αρνητικό πρόσημο.  Μια κατά 5%  μείωση του ποσοστού ανάπτυξης αυξάνει το ποσοστό του κατά 175% του ΑΕΠ χρέους κατά  8,75% σε ένα χρόνο λόγω της «μηχανικής» επίπτωσης που έχει στο ΑΕΠ, ο παρανομαστής στης σχέσης ΑΕΠ-χρέους. Αυτό βέβαια δεν περιλαμβάνει την  επίπτωση  των «αυτόματων σταθεροποιητών» στην απώλεια φορολογικών εσόδων και στην αύξηση των κρατικών δαπανών για την κάλυψη της απώλειας εσόδων.

Στην περίπτωση που το ποσοστό ανάπτυξης είναι ίσο προς το επιτόκιο, το πρώτο σκέλος της εξίσωσης μηδενίζεται. Τότε και το δεύτερο σκέλος της εξίσωσης είναι μηδέν . Η σχέση χρέους πέφτει σε συνάρτηση με το μέγεθος του πρωτογενούς πλεονάσματος.

Για κάθε ποσοστιαία μονάδα που η ανάπτυξη ξεπερνάει το επιτόκιο, η σχέση χρέους πέφτει κατά ένα εκατοστό της σχέσης χρέους-ΑΕΠ ( δηλαδή 1,75% το τέλος του 2014)

Έπειτα από πολλά χρόνια ραγδαίας πτώσης του ΑΕΠ η Ελλάδα κατάφερε το 2014 να σημειώσει  πρωτογενές πλεόνασμα 2,7% σημαντικά υψηλότερο από τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης

Προοπτικές

Το χρέος είναι βιώσιμο.  Με τα οικονομικά δεδομένα του 2014 το χρέος βρίσκεται σε καθοδική πορεία.

Εάν διατηρηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα και το επιτόκιο στα ίδια επίπεδα του 2014 (χωρία να αυξηθούν και να μειωθούν αντίστοιχα), το ελληνικό χρέος θα μειωθεί σταδιακά (έστω ελάχιστα) ακόμα και αν το ΑΕΠ είναι στάσιμο.

Με δεδομένα τα χαμηλά επιτόκια  προτεραιότητα είναι η αύξηση του (αριθμητικού) ποσοστού ανάπτυξης. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του ρυθμού μείωσης του χρέους.

Η λύση βρίσκεται στα χέρια της κυβέρνησης η οποία θα πρέπει να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη της οικονομίας και μετά στις όποιες προεκλογικής εξαγγελίες.

Γιώργος Θεοδωράκης

Πηγές

European Commission forecasts

Andrew Watt

Macroeconomic Policy Institute

January 2015