ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ. ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΛΥΣΗ

ΜΙΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ1

Η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας μετά από 100+ ημέρες αριστερής διακυβέρνησης είναι τραγική. ΑΝ εξαιρεθούν οι μισθωτοί του δημοσίου και οι συνταξιούχοι, που συνεχίζουν να αμείβονται κανονικά και είναι οι μόνες πληθυσμιακές ομάδες που απολαμβάνουν την κυβερνητική μέριμνα, η ιδιωτική οικονομία πνέει τα λοίσθια.

Παντελής απουσία ρευστότητας στις τράπεζες και στην αγορά. Και οι μέν τράπεζες, όσο υπάρχει ο αναπνευστήρας της ΕΚΤ και του ELA, θα συνεχίσουν να επιβιώνουν και να μένουν ανοικτές, ο ιδιωτικός τομέας όμως, μέρα με τη μέρα πεθαίνει. Και οι εγκέφαλοι της συριζοκαμένης συγκυβέρνησης σκυλεύουν το πτώμα και του ζητούν ολοένα περισσότερους φόρους. Η κατάσταση έχει οδηγηθεί σε οριακό σημείο. Το επόμενο σύντομο διάστημα ως τα μέσα Ιουλίου θα γνωρίζουμε ποια θα είναι η επιλογή της κυβέρνησης για την τύχη της χώρας. Εντός του Μαΐου ή το αργότερο στις αρχές Ιουνίου είτε θα υπάρξει συμφωνία με τους πιστωτές, είτε η χώρα θα χρεοκοπήσει.

Ας εξετάσουμε προσεκτικά τα πιθανά σενάρια της επόμενης μέρας:

1ο: Grexit

Η Ελλάδα και οι πιστωτές της δεν καταλήγουν σε συμφωνία μέχρι το τέλος Ιουνίου, που εκπνέει η τετράμηνη παράταση ισχύος του υπάρχοντος μνημονίου, που έχει χορηγηθεί. Η ΕΕ διακόπτει τις διαπραγματεύσεις με την Αθήνα και η ΕΚΤ σταματά την παροχή ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες. Η χώρα και το τραπεζικό της σύστημα χρεοκοπούν.

Τα πλεονεκτήματα αυτής της λύσης εξαντλούνται αποκλειστικά στην ευρωζώνη. Θα σταματήσουν οι ευρωσκεπτικιστικές φωνές, θα συρρικνωθούν απελπιστικά ριζοσπαστικές και αριστερίστικες πολιτικές κινήσεις (πχ Ισπανία), η ευρωζώνη θα συσπειρωθεί και θα απεμπλακεί από το σαράκι που 5 χρόνια την κατατρώει, ώστε να μπορέσει απερίσπαστη από μεγάλα προβλήματα να προχωρήσει με ταχύτερο ρυθμό την ενοποίηση της. Πλεονέκτημα για την Ελλάδα δεν διακρίνω. Το αντίθετο. Η επιστροφή σε εθνικό νόμισμα, το οποίο η αγορά θα οδηγήσει σε ισοτιμία που θα αντανακλά το επίπεδο της οικονομίας, θα επιφέρει μεγάλη μείωση της αγοραστικής δύναμης και συνεπώς φτωχοποίηση. Η παραγωγική εξωστρεφής βάση της ελληνικής οικονομίας είναι πολύ μικρή, οπότε τα οφέλη από την ανάκτηση ανταγωνιστικότητας ένεκα υποτίμησης θα είναι πενιχρά. Η αδυναμία της χώρας να έχει πρόσβαση σε σκληρό νόμισμα θα οδηγήσει σε μεγάλες ελλείψεις βασικών εισαγόμενων αγαθών.

Από δημοσιονομική άποψη η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα θα είναι καταστροφική.

Πιθανότητες να συμβεί: Μέτριες

2ο: Έξοδος από την ευρωζώνη με συντεταγμένο τρόπο:

Είναι ένα ενδεχόμενο το οποίο οι εταίροι μας δείχνουν με κάθε τρόπο πως δεν το επιθυμούν. Στην περίπτωση που η ελληνική πλευρά (η κυβέρνηση, είτε η πλειοψηφία του λαού μετά από δημοψήφισμα) απορρίψει το πρόγραμμα που θα προτείνουν οι πιστωτές στην Αθήνα, τότε αυτό θα σημαίνει εκ των πραγμάτων αποχώρηση της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Μια συντεταγμένη έξοδος έχει το πλεονέκτημα του σχεδιασμού και του προγραμματισμού, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι πιθανότητες να προκύψει χάος στη χώρα. Επίσης η Αθήνα και η ευρωζώνη θα μπορέσουν να συμφωνήσουν στους τρόπους με τους οποίους θα βοηθηθεί ακολούθως η Ελλάδα.

Το μειονέκτημα είναι διπλό: αφενός ότι οι δημοσιονομικές συνέπειες μιας συντεταγμένης εξόδου είναι ίδιες με αυτές μιας άτακτης. Αφετέρου ότι στις συνθήκες που διέπουν την ΕΕ και την ευρωζώνη δεν υφίστανται πρόνοιες εξόδου μιας χώρας από την ευρωζώνη χωρίς ταυτόχρονη απομάκρυνση και από την ΕΕ.

Πιθανότητες να συμβεί: Μικρές

3ο: Χρεοκοπία εντός ευρωζώνης:

Στο ενδεχόμενο η Ελλάδα να χρεοκοπήσει, αλλά να μην αποχωρήσει από την ευρωζώνη, αναφέρεται εκτενώς η Γερμανική εφημερίδα Handelsblatt, εξηγώντας ότι για να γίνει αυτό η ΕΕ θα πρέπει μέσω του EFSF ή του ESM να προχωρήσουν στην ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Όπως ανέφερε η εφημερίδα Zeit στα μέσα Απριλίου, η γερμανική κυβέρνηση, φέρεται να προετοιμάζει ένα σχέδιο για τη διατήρηση της Ελλάδας στην ευρωζώνη παρά τη χρεοκοπία της. Προφανής στόχος να δοθεί η ευκαιρία στους πολίτες να αξιολογήσουν την αριστερή πρόταση ως τυχοδιωκτική και αδιέξοδη και να επιλέξουν μεταρρυθμιστική διακυβέρνηση και αλλαγή πορείας.

Προϋπόθεση για ομαλή εξέλιξη αυτής της διαδρομής είναι η εξυγίανση των ελληνικών τραπεζών, ώστε να παραμένουν φερέγγυες και να μπορούν να λαμβάνουν χρηματοδότηση από την ΕΚΤ. «Επομένως για να ισχύσει το σενάριο αυτό είναι απαραίτητη η συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης», υπογραμμίζει η Handelsblatt.

Μειονέκτημα αυτής της «λύσης» αποτελεί το γεγονός ότι, εάν οι πολίτες της χώρας δεν βιώσουν την τραυματική εμπειρία των κλειστών τραπεζών ή των ελέγχων κεφαλαίων, αποκλείεται να αλλάξουν την οπτική με την οποία αντιμετωπίζουν τόσα χρόνια το πρόβλημα. Οπότε οι αντιστάσεις για οιαδήποτε μεταρρύθμιση τους ξεβολεύει θα παραμείνουν αμείωτες. Και κινδυνεύουμε και να υποστούμε τις οδυνηρές συνέπειες της χρεοκοπίας και ο ανορθολογισμός να παραμείνει παρών.

Πιθανότητες να συμβεί: Σημαντικές.

4ο: Επίτευξη συμφωνίας

Η Ελλάδα καταλήγει σε συμφωνία με τους εταίρους της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και λαμβάνει την τελευταία δόση του δεύτερου προγράμματος βοήθειας. Παραλλαγή του ιδίου σεναρίου είναι και η προοπτική εξαγοράς της συμμετοχής του ΔΝΤ στο πρόγραμμα από την ΕΕ. Και στις δύο περιπτώσεις, μετά τον Ιούλιο, η Αθήνα λαμβάνει και ένα τρίτο πακέτο βοήθειας ύψους 30 έως 50 δις ευρώ με αντάλλαγμα μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική εξυγίανση.

Το πλεονέκτημα του ενδεχομένου αυτού είναι ότι η Ελλάδα θα διασωθεί για μια ακόμη φορά, ενώ η ευρωζώνη θα αποδιώξει (για κάποιο διάστημα ; οριστικά;) το πρόβλημα «Ελλάδα». Τα μειονεκτήματα σοβαρά: οι εταίροι – πιστωτές θα εκθέσουν τους φορολογουμένους τους σε ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους. Ο μεγαλύτερος όμως κίνδυνος έγκειται στο μέλλον γενέσθαι. Θα υλοποιήσει η ελληνική πλευρά τα συμπεφωνημένα; Θα προχωρήσει σε ριζικές μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν τα δεδομένα της οικονομίας; Ή θα περιοριστεί απλά σε δημοσιονομικό ισοσκελισμό με περιορισμένο πρωτογενές πλεόνασμα, που θα στηριχτεί αποκλειστικά σε επιβολή νέων φορολογικών επιβαρύνσεων και μόνο;

Αυτή θα είναι η μεγαλύτερη μαχαιριά στη καρδιά της οικονομίας. Αφού θα δοθεί η δυνατότητα στον εγχώριο παρασιτισμό να παραμείνει αλώβητος, την ίδια ώρα που η πραγματική οικονομία, με τη σύμφωνη γνώμη της ΕΕ, θα ξύνει πάτο για μεγάλο διάστημα και ουσιαστικά θα ακυρώνεται κάθε δυνατότητα ανάκαμψης.

Πιθανότητες να ισχύσει: Υψηλές

5ο: Εισαγωγή παράλληλου νομίσματος

Αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει και δεν μπορεί να πληρώσει δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους, έχει τη δυνατότητα να τους δίνει υποσχετικές, οι οποίες θα ισχύουν μόνο στο εσωτερικό ως μέσο πληρωμής.

Με τον ίδιο τρόπο θα μπορούσε να υιοθετήσει και ένα παράλληλο νόμισμα. Το “ελληνικό ευρώ –geuro”. Με το νέο αυτό νόμισμα η χώρα θα μπορεί να πληρώνει μισθούς και συντάξεις. Τα πενιχρά της αποθέματα σε ευρώ θα τα χρησιμοποιεί για εξυπηρέτηση του δανεισμού της και εισαγωγές αγαθών.

Το πλεονέκτημα θα είναι ότι θα αποφευχθεί η έξοδος της χώρας από την ευρωζώνη. Μειονέκτημα ότι θα υπάρξουν κοινωνικές εντάσεις, αφού το παράλληλο νόμισμα θα υποτιμάται συνεχώς έναντι του βασικού, με αποτέλεσμα οι λήπτες του να χάνουν ολοένα μεγαλύτερη αγοραστική αξία. Θα επικρατήσουν και φαινόμενα μαύρης αγοράς, αφού όλοι θα αποθησαυρίζουν ευρώ και δεν θα τα διοχετεύουν στην αγορά. Ενώ πολλές επαγγελματικές ομάδες (πχ ελεύθεροι επαγγελματίες) δεν θα δέχονται πληρωμές εκτός ευρώ. Η εικόνα που θα επικρατήσει θα θυμίζει όσα συνέβαιναν στα σοβιετικά καθεστώτα με τη μαύρη αγορά δολαρίων και τις τεράστιες διαφορές ισοτιμίας ανάμεσα στην επίσημη και την αγοραία.

Το παράλληλο νόμισμα δεν θα είναι ούτε δημοσιονομικά, ούτε πολιτικά σταθερό. Και πιθανότερη κατάληξη ίσως είναι η τελική επικράτηση του και το grexit .

Πιθανότητες να ισχύσει: Ελάχιστες.

6ο σενάριο: Η Ελλάδα … τυπώνει (παράνομα) ευρώ

Η κυβέρνηση μπορεί να τυπώσει ευρώ κρυφά. Απλά είναι θέμα χρόνου πότε θα αποκαλυφθεί η απάτη.

Με αυτό τον τρόπο η Αθήνα θα μπορέσει να πληρώσει για λίγο τους πιστωτές της, αλλά και τους μισθούς και τις συντάξεις. Όμως μια τέτοια κίνηση θα αποτελέσει την ύστατη σύγκρουση της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ευρώπη. «Αυτό θα ήταν πολιτικά το τέλος της Ελλάδας στην Ευρώπη», σχολιάζουν οικονομολόγοι.

Και βέβαια η εκδοχή αυτή προαπαιτεί τη συνεργασία της ΤτΕ και την ευθυγράμμιση της με τη βούληση της κυβέρνησης. Πράγμα εξαιρετικά απίθανο. Αλλά, και εάν έβρισκε εφαρμογή, κάποιος από την ΤτΕ θα ενημέρωνε την ΕΚΤ εγκαίρως, ώστε να παρέμβει.
Ουσιαστικά πρόκειται για σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Πιθανότητες να συμβεί: Απειροελάχιστες.

Κοντός ψαλμός, αλληλούϊα.
Μέχρι τότε μπορείτε να αισθάνεστε αξιοπρεπείς, υπερήφανοι ως Έλληνες και έμπλεοι εθνικής ανάτασης !!!

ΜΙΑ ΛΥΣΗ

Το πρόβλημα της Ελλάδος θα μπορούσε να λυθεί άμεσα με το πλεονάζον κεφάλαιο εταιρειών όπως η Apple η Microsoft,η  Google η Pfizer και η Cisco οι οποίες έχουν συγκεντρωμένα και αχρησιμοποίητα 439 δις δολάρια. Τα κεφάλαια αυτά βρίσκονται στο εξωτερικό διότι εάν επαναπατριστούν στις ΗΠΑ θα πρέπει να καταβληθεί φόρος 35%. Μεγαλύτερο πρόβλημα είναι να ξοδευτούν από τις εταιρείας ή ακόμα και να δοθούν ως μέρισμα στους μετόχους.

Στην παρούσα φάση η Ελλάδα χρειάζεται 190 δις ευρώ (212 δις δολάρια) για να μειωθεί το δημόσιο χρέος της στο 70% . Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 48% του αποθηκευμένου κεφαλαίου των πέντε εταιρειών. Σε αντάλλαγμα η Ελλάδα θα μπορούσε να προσφέρει ειδικό καθεστώς στις εταιρείες αυτές όπως αυτό που απολαμβάνει η Apple στην Ιρλανδία. Φυσικά τα όργανα της ΕΕ ερευνούν την νομιμότητα αυτού του προνομιακού καθεστώτος αλλά η περίπτωση της Ελλάδος είναι διαφορετική. Οι δανειστές της Ελλάδος θα έχουν όφελος από την διάσωση της Ελλάδος . Ακόμα και οι ΗΠΑ ως οι μεγαλύτεροι χρηματοδότες του ΔΝΤ έχουν όφελος από την αποφυγή ενός GREXIT.

Με αντάλλαγμα τα μισά τους νεκρά κεφάλαια τα οποία θα έχαναν αν πλήρωναν τους αναλογούντες φόρους στις ΗΠΑ,  οι 5 εταιρείες θα μπορούσαν να κερδίσουν ένα χαμηλό φορολογικό καθεστώς για τις εκτός ΗΠΑ δραστηριότητες τους.

Στην Ελλάδα θα μεταφερθούν τα κεντρικά γραφεία των 5 εταιρειών με αποτέλεσμα την δημιουργία ενός δυνατού cluster με την προσέλευση νέων υποστηρικτικών επενδύσεων και την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Φυσικά θα απαιτηθούν αλλαγές στον απαρχαιωμένο δημόσιο τομέα για να δημιουργηθεί το απαιτούμενο επενδυτικό κλίμα.